Cứ bẵng đi một thời gian không đến ngồi chơi với nhà thơ Ngô Thế Oanh trong căn buồng của Tạp chí Thơ ở Hội Nhà văn VN - số 9 Nguyễn Đình Chiểu, Hà Nội là tôi lại cảm thấy thiếu vắng một điều gì đấy. Mặc dù có khi ngồi với nhau, nhiều lúc chúng tôi chỉ lặng lẽ ngẫm ngợi và suy tư một điều gì đó mà Ngô Thế Oanh thì ít khi không ngẫm ngợi bởi anh thuộc típ người sống lặng lẽ suốt đời để cảm nhận và chia sẻ.
Cùng thế hệ thi ca đổi mới với các nhà thơ Thanh Thảo, Ý Nhi, Trần Vũ Mai… Ngô Thế Oanh là một gương mặt thơ đặc biệt của lứa thơ trưởng thành trong chiến tranh chống Mỹ. Cho đến nay, ngoài tập thơ in chung “Tình yêu nhận từ đất” năm 1977, nhà thơ Ngô Thế Oanh chỉ có một tập thơ riêng “Tâm hồn” in năm 1995 và đoạt luôn Giải thưởng về thơ của Hội Liên hiệp VHNT Việt Nam năm đó. Là một người thơ luôn điềm tĩnh, khiêm nhường với vẻ ẩn dật, “đôi tròng” mắt thơ của Ngô Thế Oanh cứ lặng lẽ quan sát vào cái bề sâu nghiệt ngã của cuộc đời và mỗi con người, để nhận biết, để khắc họa, để liên tưởng và suy tư như bài thơ “Nhà thơ” của anh sau đây:
Đôi lúc anh giống như một mẩu thuốc lá
Người ta quét khỏi quán cà phê trước giờ đóng cửa
Đôi lúc anh giống như đồng tiền mất giá
Khó còn giúp được gì giữa chợ
Những trang thơ của anh
Những mộng tưởng của anh
Những lo âu hy vọng của anh
Anh không thể quên nhưng cũng không muốn nhớ
Anh đã học suốt đời để hiểu điều ngay thẳng
Để thú nhận tận lòng những gì nhầm lẫn
Hiểu mỗi ngọn cỏ vô danh cũng bình đẳng với người
Nhiều cố gắng giờ đây gần như vô ích
Anh vẫn đi ngược ngọn gió đời
Những người anh gặp trên đường vẻ vô cảm trong đáy mắt
Nét mệt mỏi hằn trên gương mặt
Nhiều thần thánh tắt dần vầng sáng thiêng liêng
Những hứa hẹn thiên đường đã mất
Chỉ còn tiếng vọng cô đơn
Anh viết những dòng thơ
Có gì được khác hơn
Những người nguyên thủy cũng như ta đánh viên đá làm ra lửa
Trong bài thơ trên, trái tim nhà thơ đã rớm máu, đã đập cùng nhịp với những nỗi đau đời thường của con người để nếm trải, để phản ánh những day dứt, nhức nhối và thăng trầm của cuộc sống mà ngôn ngữ thi ca nhiều khi tỏ ra bất lực. Trong cái cõi lặng lẽ sáng tạo của riêng anh, thơ chỉ còn là tiếng vọng cô đơn với hình ảnh thật buồn khi nhà thơ nhận thấy mình đôi lúc giống như mẩu thuốc lá vừa bị người ta quét khỏi quán café trước giờ đóng cửa. Thật cay đắng và chua xót khi bản chất sự tồn tại của con người trên thế gian này không ít khi nhuốm một màu bi kịch và bi đát như thế. Và kể cả khi nhà thơ nhận ra được sự bất hạnh, đau đớn của người đời (cũng như bản thân người sáng tạo) trong những hoàn cảnh tối tăm như thế thì anh ta vẫn phải sống, vẫn phải vượt qua và đấy chính là lý do tồn tại của thơ, để ít nhất cứu rỗi một tâm hồn, một con người.
Theo tôi, có lẽ Ngô Thế Oanh là một trong số rất ít nhà thơ trong nhiều năm qua, đã lặng lẽ bền bỉ và lặng lẽ đổi mới nội dung đời sống được phản ánh trong thơ với những phát hiện rất mới và sâu sắc về tâm thế và thân phận con người, hoặc số phận một nghệ sĩ mà bài thơ viết về họa sĩ Nguyễn Sáng dưới đây là một dẫn chứng:
Anh chạy đến kiệt sức
Trên những khát vọng của mình
Và anh gục xuống
Lặng yên như mặt biển lặng yên
Giữa một thế giới đầy khôn ngoan
Anh như chỉ chọn những gì khờ dại
Những khờ dại… đôi khi
Giúp ta thanh thản bớt
Bằng thế nào để đạt đến kiệt tác
Không có câu trả lời
Ám ảnh không ngừng trong câm lặng
Cả trong cơn say vùi
Bằng cách nào để đạt đến kiệt tác
Bao phác thảo xóa đi trên mặt đất
Bao phác thảo xóa đi trong tưởng tượng anh
Trí tưởng tượng-con ngựa bất kham
Nhiều bạn bè đã chết. Anh rồi cũng phải chết
Nỗi buồn như phát điên
Trở về từ Quán Thủy Hử
Xập xệ như từ một bức tranh Chagall
Chiếc mũ cát một ánh ấm áp
Hồi niệm ngọn lửa chiều cố hương
Thi ca và hội họa là hai lĩnh vực nghệ thuật luôn có sự bồi đắp và ảnh hưởng qua lại với nhau, đặc biệt ở những thể nghiệm cách tân đã gắn kết các thi sĩ và các họa sĩ tài danh với nhau trong một trường phái mới. Vì trong “con mắt thơ” của mỗi thi sĩ, sự rung động, thăng hoa trước cái đẹp cũng tương tự như “con mắt mỹ cảm” của mỗi họa sĩ.
Tâm sự về nghề văn, nhà thơ Ngô Thế Oanh đã viết như thế này: “ Tôi không nhớ là đã đọc ở đâu, có lẽ từ một nhà văn bậc thầy, rằng điều đòi hỏi trước hết và chủ yếu ở một người viết là sự lương thiện. Lương thiện trong cuộc đời, lương thiện trên trang viết và với riêng tôi, đằng sau hai tiếng lương thiện này còn hàm ẩn một nghĩa sâu nữa; sự giản dị, sống giản dị, viết giản dị. Cùng với thời gian, tôi hiểu rằng đi theo được lời khuyên này thực không dễ dàng.Tôi vẫn nghĩ rằng, văn học cũng như nghệ thuật giúp cho con người nhận thức thế giới và nhận thức bản thân. Nhưng là một sự nhận thức đặc biệt, thông qua cái đẹp và mỹ cảm. Cho nên người viết, khi đối diện với trang bản thảo, có lẽ bao giờ cũng có sự trân trọng. Và có thể nói, một chút gì như là sự thiêng liêng. Dĩ nhiên có những con đường khác nhau dẫn đến văn học. Và có những quan niệm khác nhau. Càng về sau, tôi càng hiểu rằng phải viết trước hết cho chính mình, những gì mình thực sự rung động. Những niềm vui cũng như nỗi đau. Những hy vọng cũng như tuyệt vọng. Chỉ có thế mới mong được sự chia sẻ với thế giới xung quanh, với người đọc”.
Nguồn: vanvn.net