Đền Hùng nằm trên núi Nghĩa Lĩnh, xã Hy Cương, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, cách trung tâm thành phố Việt Trì khoảng 10 km, cách thủ đô Hà Nội khoảng 70 km. Thành phố Việt Trì được định hướng phát triển thành địa bàn trọng điểm du lịch, trung tâm lễ hội, hạt nhân là Khu di tích Đền Hùng. Bên cạnh đó, thành phố Việt Trì còn là đô thị loại 1 và là trung tâm kinh tế chính trị quan trọng của tỉnh Phú Thọ, là đô thị trung tâm vùng các tỉnh miền núi Bắc Bộ. Quần thể di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng có ý nghĩa chính trị quốc gia, mang giá trị lịch sử – văn hóa đặc biệt, độc đáo; là tâm điểm, là điểm đến của rất nhiều chương trình du lịch về nguồn của cả nước, gắn liền với lịch sử dựng nước của Vua Hùng – Tổ tiên dân tộc Việt Nam. Khu du lịch quốc gia Đền Hùng là một trong 47 địa điểm tiềm năng phát triển thành khu du lịch quốc gia theo Quyết định số 201/QĐ-TTg ngày 22/01/2013 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa ban hành Quyết định số 3040/QĐ-BVHTTDL ngày 22/10/2020 về việc công nhận Khu du lịch Đền Hùng (thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ) là Khu du lịch quốc gia. Đây là khu du lịch quốc gia thứ 6 của Việt Nam. Là cơ hội để thành phố Việt Trì tiếp tục phấn đấu hoàn thiện nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch toàn diện, đồng thời đảm nhiệm vai trò du lịch là hạt nhân, trung tâm phát triển kinh tế, thương mại, du lịch, dịch vụ của vùng và tạo cơ hội việc làm, nâng cao đời sống nhân dân, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội của địa phương. Những ngày này, các dân tộc trên địa bàn tỉnh Phú Thọ vui mừng, phấn khởi và là nguyện vọng của Đảng bộ, chính quyền và các tầng lớp nhân dân trên địa bàn thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, cùng nhau cố gắng phát huy hơn nữa văn hóa truyền thống của dân tộc, truyền đạt lại cho con cháu thế hệ trẻ mai sau.
Khu du lịch Quốc gia Đền Hùng có diện tích 11.350,74ha, gồm diện tích Khu Di tích lịch sử Đền Hùng tích hợp cùng toàn bộ diện tích tự nhiên của thành phố Việt Trì (diện tích thành phố Việt Trì là 11.175ha; diện tích Khu Di tích lịch sử Đền Hùng là 845ha, trong đó có 669,26 ha nằm trong diện tích thành phố Việt Trì, 41,24ha thuộc xã Tiên Kiên, huyện Lâm Thao và 134,5ha thuộc xã Phù Ninh, huyện Phù Ninh). Với mục tiêu xây dựng Đền Hùng thành Khu Du lịch quốc gia, không những tạo nên một thương hiệu mạnh mẽ, bền vững cho du lịch Phú Thọ mà còn góp phần quảng bá cho du lịch Việt Nam. Khu du lịch quốc gia Đền Hùng có tài nguyên du lịch văn hóa đặc biệt, có giá trị tiêu biểu gắn với thời đại Hùng Vương với 02 di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại được UNESCO vinh danh, 01 di tích quốc gia đặc biệt và nhiều di sản văn hóa được công nhận cấp quốc gia cùng các lễ hội tiêu biểu đa dạng phong phú là những điều kiện thuận lợi, thế mạnh của Khu Du lịch Đền Hùng, thành phố Việt Trì phát triển loại hình du lịch văn hóa tâm linh, du lịch lễ hội về với cội nguồn dân tộc Việt Nam. Cùng với đó, hệ thống kết cấu hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật, dịch vụ chất lượng cao, đồng bộ, đáp ứng nhu cầu lưu trú, ăn uống và các nhu cầu khác của khách du lịch, các cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống, mua sắm, thể thao, vui chơi, giải trí, chăm sóc sức khỏe đạt tiêu chuẩn. Hệ thống lưới điện, hệ thống cung cấp nước sạch; có nội quy, hệ thống biển chỉ dẫn, thuyết minh về khu du lịch; có hệ thống biển chỉ dẫn, biển báo về giao thông, các cơ sở dịch vụ, các điểm tham quan và cung cấp dịch vụ thuyết minh, hướng dẫn du lịch. Tình hình an ninh trật tự tại các khu, điểm du lịch cơ bản được đảm bảo, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các Sở, ban, ngành, chính quyền địa phương với đơn vị quản lý khu, điểm du lịch… Việc giữ vững và phát huy 5 điều kiện của Khu du lịch Quốc gia là động lực thúc đẩy sự đổi mới, đồng bộ về công tác quản lý chuyên ngành, quy hoạch, đầu tư hạ tầng, nhân lực, chất lượng dịch vụ, chất lượng sản phẩm. Do vậy, việc công nhận Đền Hùng trở thành Khu du lịch quốc gia là quá trình thực hiện các mục tiêu phát triển du lịch, đồng thời gắn bảo tồn di sản văn hóa với phát triển du lịch bền vững góp phần thúc đẩy kinh tế xã hội phát triển.
Theo bà Vũ Thị Hoài Phương – Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết “Khu di tích lịch sử Đền Hùng được đông đảo du khách trong và ngoài nước biết đến. Là điểm đến nổi bật và quan trọng nhất của du lịch Phú Thọ với thế mạnh là loại hình du lịch văn hóa tâm linh, du lịch lễ hội nên lượng khách thăm quan đến Phú Thọ. Hàng năm đạt khoảng từ 6-8 triệu lượt khách đến từ nhiều vùng miền, thậm chí là nhiều nền văn hóa của các nước khác nhau. Năm 2019, Phú Thọ đón 8,2 triệu lượt khách tham quan, trong đó Khu Di tích Đền Hùng khoảng 7 triệu lượt khách (chiếm 85,4%) với tổng thu từ du lịch, dịch vụ của tỉnh Phú Thọ đạt 3.450 tỷ đồng. Trong đó, tổng thu từ khách du lịch đến Khu du lịch Đền Hùng, thành phố Việt Trì chiếm tỷ lệ đáng kể đạt 282.955 chiếm 82% tổng thu từ khách du lịch của tỉnh; tạo công ăn việc làm cho gần 4.000 lao động trực tiếp. Bên cạnh đó, có rất nhiều khách sạn và nhà nghỉ từ bình dân cho đến sang trọng tùy vào điều kiện và lịch trình để du khách chọn lựa…”. Nhằm bổ sung thêm những loại hình du lịch mới, tạo sản phẩm hấp dẫn và thu hút du khách. Do đó, tỉnh Phú Thọ đang xây dựng khai thác sản phẩm mới có tiềm năng phát triển là du lịch cộng đồng, du lịch học đường, du lịch nông nghiệp – nông thôn. Có được kết quả này, những năm qua, công tác phát triển du lịch dịch vụ tại Khu du lịch quốc gia Đền Hùng được Đảng, Nhà nước, tỉnh Phú Thọ và chính quyền thành phố Việt Trì luôn đặc biệt quan tâm đầu tư, xây dựng, tu bổ, tôn tạo nhiều hạng mục công trình như: tu bổ nâng cấp các Đền thuộc Khu Di tích, hạ tầng kỹ thuật bãi đỗ xe, nhà vệ sinh công cộng, cảnh quan môi trường sinh thái cải tạo hệ thống ao hồ sinh thái, đường dạo, vườn hoa, cây cảnh; xây dựng và quy hoạch lại hệ thống các quầy, ki ốt kinh doanh dịch vụ… Khu Di tích lịch sử Đền Hùng cùng các đơn vị liên quan tập trung mọi nguồn lực để khai thác có hiệu quả các dịch vụ tại chỗ trong quần thể Di tích lịch sử Đền Hùng phục vụ nhu cầu của khách tham quan như: Thuyết minh, hướng dẫn; vận chuyển khách bằng xe ô tô điện; ăn uống, bán hàng; dịch vụ lưu trú; dịch vụ chụp ảnh… Như vậy, Khu du lịch quốc gia Đền Hùng, có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao vị thế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế và thúc đẩy sự phát triển du lịch đầy tiềm năng của thành phố Việt Trì và của tỉnh Phú Thọ. Đây là cơ hội để thành phố Việt Trì, tiếp tục phấn đấu hoàn thiện nâng cao chất lượng du lịch về mọi mặt, đồng thời đảm nhiệm vai trò du lịch là hạt nhân, trung tâm phát triển kinh tế, thương mại, du lịch, dịch vụ của vùng theo quy trình phát triển; phù hợp với Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030.
Khu di tích lịch sử Đền Hùng sẽ là nơi giáo dục truyền thống yêu nước, đoàn kết dân tộc và là điểm du lịch về với cội nguồn dân tộc. Do đó, trong thời gian tới tại Khu di tích quốc gia Đền Hùng tiếp tục thực hiện triển khai các nhóm dự án bảo tồn, tôn tạo và bảo vệ rừng quốc gia Đền Hùng, cải tạo hạ tầng và cảnh quan xung quanh. Xây dựng khu trung tâm lễ hội, các dự án hạ tầng kỹ thuật còn lại của khu trung tâm lễ hội, hỗ trợ phát triển kinh tế vùng ven. Thực hiện các dự án chỉnh trang đô thị, phát triển du lịch và dịch vụ. Hoàn thiện hệ thống đường sắt trong khu vực, cảnh quan đô thị khu vực ngã ba sông và thành phố trung tâm lễ hội về với cội nguồn dân tộc Việt Nam. Tại thành phố Việt Trì tiếp tục triển khai các giải pháp phát triển kinh tế xã hội, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tạo điều kiện khởi nghiệp doanh nghiệp cho các doanh nghiệp, các thành phần kinh tế đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh, tăng quy mô sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm. Tiếp tục rà soát, triển khai thực hiện điều chỉnh, lập quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết trên cơ sở Quy hoạch chung thành phố đã được phê duyệt gắn với đề án xây dựng Đô thị văn minh văn hóa và mục tiêu xây dựng Việt Trì trở thành trung tâm Lễ hội về với cội nguồn dân tộc Việt Nam gắn với bảo tồn và phát huy giá trị khu di tích lịch sử Đền Hùng giai đoạn 2016- 2020 tầm nhìn 2030. Đề nghị với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quan tâm tạo điều kiện đề xuất Chính phủ quan tâm, xem xét bố trí nguồn vốn cho các dự án đầu tư phát triển du lịch ở Đền Hùng, thành phố Việt Trì, đặc biệt hỗ trợ hạ tầng giao thông, hạ tầng kỹ thuật du lịch; hỗ trợ tỉnh Phú Thọ trong công tác tuyên truyền, quảng bá, kêu gọi các nhà đầu tư có tiềm năng trong và ngoài nước đến nghiên cứu, tìm kiếm cơ hội và đầu tư phát tiển các dự án về du lịch dịch vụ cao cấp tại Khu Du lịch Đền Hùng, thành phố Việt Trì, nhằm tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy hoạt động kinh doanh du lịch dịch vụ tại Khu Du lịch Đền Hùng, thành phố Việt Trì phát triển hiệu quả, bền vững, góp phần quan trọng thúc đẩy du lịch Phú Thọ phát triển.
