Những năm gần đây, giá trị văn hóa truyền thống của các đồng bào dân tộc thiểu số đang trở thành nguồn lực quan trọng trong phát triển du lịch của tỉnh, tạo nên các sản phẩm du lịch di sản, du lịch cộng đồng mang tính đặc thù thu hút đông đảo du khách tới tham quan trải nghiệm.
Điểm du lịch cộng đồng Bến Thân mang đến cho du khách nhiều trải nghiệm khám phá nét hoang sơ của thiên nhiên, những phong tục độc đáo của cộng đồng dân tộc bản địa.
Bản Bến Thân ở xã Đồng Sơn, huyện Tân Sơn nằm trong hệ thống rừng Quốc gia Xuân Sơn hùng vĩ, giàu có về sản vật tự nhiên. Là khu xa nhất của xã, Bến Thân có hơn 100 hộ dân sinh sống ven sườn núi, chủ yếu là đồng bào dân tộc Dao. Những năm gần đây, cơ sở hạ tầng được đầu tư đã giúp người dân đi lại, giao thương dễ dàng hơn. Bà con tích cực lao động sản xuất phát triển kinh tế. Đồng thời, tích cực truyền dạy cho con cháu giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc mình.
Thấy được tiềm năng và lợi thế của thiên nhiên ban tặng, tháng 8 năm 2023, HTX nông nghiệp hữu cơ Tân Sơn đã triển khai điểm du lịch cộng đồng Bến Thân. Bên cạnh việc cải tạo đường giao thông, xây dựng một số hạng mục phục vụ nhu cầu ăn, nghỉ dưỡng của du khách, HTX đã thành lập Tổ du lịch cộng đồng Bến Thân, tổ chức các hoạt động trải nghiệm thú vị như: Tắm suối, thăm hang động và thưởng thức, tìm hiểu về văn hóa ẩm thực địa phương.
Đến với khu du lịch cộng đồng Bến Thân, du khách sẽ được tìm hiểu về phong tục tập quán, văn hóa và tham gia các hoạt động văn nghệ dân gian của người Dao, người Mường; thưởng thức văn hóa ẩm thực mang hương vị đặc trưng vùng Tây Bắc với các món ăn được chế biến từ những nguyên liệu tươi sẵn có; trải nghiệm tắm lá thuốc người Dao, ngâm mình trong bồn thuốc lá đun ấm hoặc được tắm suối mát lạnh giữa khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ; trải nghiệm mặc trang phục truyền thống để chụp ảnh cùng bà con bản địa. Tận dụng lợi thế có khí hậu mát mẻ, nước chảy từ hang đá quanh năm trong lành, thích hợp nuôi cá nước lạnh, HTX thành lập thêm Tổ nuôi cá tầm và Tổ chè Shan tuyết hữu cơ phục vụ nhu cầu của du khách và cung cấp cho thị trường.
Chị Triệu Thị Thơm – Tổ trưởng Tổ du lịch cộng đồng chia sẻ: “Cảnh quan môi trường luôn xanh, sạch, đẹp với màu xanh của rừng xen lẫn các sắc màu rực rỡ của các loài hoa bản địa, văn hóa ẩm thực của đồng bào dân tộc Dao chúng tôi đã để lại nhiều ấn tượng đẹp đối với du khách. Việc phát triển du lịch cũng là cơ hội để tạo việc làm, nâng cao chất lượng đời sống người dân. Có thu nhập trực tiếp từ hoạt động du lịch, đời sống bà con sẽ được nâng cao, văn hóa đồng bào dân tộc thiểu số ở địa phương được phát huy giá trị, quảng bá rộng rãi”.
Du khách còn có cơ hội được tham gia trải nghiệm hái chè cây cao cổ thụ và tham gia vào quá trình chế biến sản phẩm chè cùng bà con đồng bào Dao.
Du lịch cộng đồng đang là điểm nhấn trong hành trình du lịch khám phá Đất Tổ, giúp quảng bá và giới thiệu tới du khách những giá trị văn hóa đặc sắc. Gìn giữ, bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc đang là giải pháp làm đa dạng các sản phẩm du lịch đặc trưng, thu hút du khách của các địa phương trong tỉnh. Trong đó các huyện Tân Sơn và Thanh Sơn với bản sắc văn hóa người Dao, người Mường cùng vẻ đẹp thiên nhiên Vườn Quốc gia Xuân Sơn là địa bàn phù hợp phát triển của loại hình du lịch này với tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số chiếm trên 80%.
Đồng chí Nguyễn Việt Trung- Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian tỉnh cho biết: “Với đặc thù tỉnh có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số cùng sinh sống, trong quá trình sinh sống, lao động đã hình thành nên những phong tục tập quán, những bản sắc văn hóa phù hợp với các điều kiện môi trường cư trú; tạo ra những nét bản sắc riêng biệt. Đến nay, trên địa bàn tỉnh đã gìn giữ và phát huy được nhiều giá trị văn hóa độc đáo, từ đó ứng dụng vào phát triển du lịch, tạo thành những sản phẩm độc đáo, riêng biệt của mỗi dân tộc, được khách du lịch đánh giá rất cao”.
Với mục tiêu phát triển du lịch với bản sắc văn hóa hấp dẫn và trở thành ngành kinh tế quan trọng của tỉnh, ngành Du lịch xác định rõ mục tiêu xây dựng sản phẩm du lịch có chất lượng cao, đa dạng, có thương hiệu và là một trong những điểm đến du lịch hàng đầu của vùng Tây Bắc. Tỉnh đang khuyến khích, hỗ trợ một số loại hình du lịch có tiềm năng, thế mạnh như: Du lịch văn hóa cộng đồng, du lịch sinh thái kết hợp du lịch nông nghiệp, du lịch khám phá đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của du khách.
