Liên Xô là quê hương của V.I.Lênin, quê hương của Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917. Bên cạnh đó, nhân dân Xô viết là cứu tinh cho nhân loại khi đã kết liễu chủ nghĩa phát xít, kẻ đã gây ra cuộc chiến tranh thế giới lần thứ hai (1939 – 1945). Đất nước này còn là thành trì hòa bình của thế giới, là ngọn cờ cổ vũ cho phong trào công nhân quốc tế và phong trào giải phóng dân tộc. Bởi vậy, những vần thơ về Liên Xô của nhà thơ Tố Hữu luôn có một tình cảm yêu mến đặc biệt.
Viết về Cách mạng tháng Mười, nhà thơ Tố Hữu dành một tình cảm đặc biệt thiêng liêng:
Cách mạng tháng Mười
Đảng Cộng sản Liên Xô từ đó
Với Lênin, làm lại loài người
Với Lênin, làm thế kỷ hai mươi
Trong đêm tối, mở chân trời hừng hực.
(Với Lênin,1958)
Ta sống lại, làm người, được sống
Ta đứng lên vĩnh viễn là người
Trái đất bỗng giật mình chuyển động
Từ hôm nay, Cách mạng tháng Mười.
(Bay cao, 1959)
Trời sắp rạng đông
Lênin bước đi, sôi nổi, giữa rừng thông
Cỏ đồng ngập lối
Mà như cùng muôn triệu công nông
Xông vào Cung điện Mùa Đông.
(Lều cỏ Lênin, 1970)
Bên cạnh đó, nhà thơ Tố Hữu cảm nhận ra rằng Lênin sống mãi trong sự nghiệp của giai cấp công nhân và nhân dân lao động toàn thế giới:
Tôi đã đi
Giữa mùa hè chín mẩy
Xi-bê-ri hay Tbi-li-xi
Đâu đâu tôi cũng thấy Lênin
Mỗi công trường xưởng máy
Lênin, ấy là lò thép chảy
Thành những óc tim, lửa cháy bừng bừng
Trên thảo nguyên, đồng nội, núi rừng
Lênin, ấy là nguồn điện lực
Với Xô Viết, làm thiên đường sáng rực!
Khắp những nẻo đường náo nức tôi đi
Hiển hiện Lênin phơi phới diệu kỳ.
(Với Lênin, 1958)
Viết về những ngày cuộc chiến chống lại phe phát xít của Liên Xô, nhà thơ Tố Hữu đã ca ngợi:
Diệu kỳ thay! Hai trăm ngày Xta-lin-grát
Nở muôn năm một thế giới hồng
…
Pháo đài đây, ngôi nhà Pav-lốp
Năm mươi tám ngày bão sắt, chẳng rung
Anh lính trẻ vào Bá-linh cùng tướng quân Chu – cốp
Chẳng biết đâu mình cũng anh hùng!
(Sta-lin-grát, một ngày xuân, 1970)
Liên Xô lâm vào khủng hoảng nhưng nhà thơ Tố Hữu vẫn kiên định tư tưởng của mình. Đúng vào dịp 74 năm kỷ niệm Cách mạng tháng Mười Nga vĩ đại, nhà thơ Tố Hữu đã viết bài thơ “Chân lý vẫn xanh tươi”. Bài thơ có đoạn:
Cả đàn sói chồm lên, cắn vào lịch sử
Cào chiến công, xé cả xác anh hùng
Ôi! Nỗi đau này là nỗi đau chung
Lương tâm hỡi, lẽ nào ta tự sát?
Lũ phản bội, điên cuồng, hèn nhát
Và cả bay quân cướp nước, giết người
Chớ vội cười! Chân lý vẫn xanh tươi
Cách mạng tháng Mười vẫn mở đường đi tới
Từ đổ nát, ta lại xây dựng mới
Rũ bùn dơ, mặt đất sẽ thanh tân
Không sức nào ngăn nổi sức nhân dân
Ngày mai sẽ là ngày mai cộng sản!
(Chân lý vẫn xanh tươi, 7/11/1991)
Đúng như nhận định của nhà thơ Tố Hữu “Chân lý vẫn xanh tươi”. Trong bài phát biểu vào ngày 30/12/1999 với tiêu đề “Nước Nga buổi giao thời thiên niên kỷ”, Vladimir Putin khi đó là Thủ tướng Liên bang Nga đã đánh giá rằng: “Trong thế kỷ sắp trôi qua này, nước Nga đã có 3/4 thời gian sống với những mục tiêu và lý tưởng cộng sản. Nếu có ai đó phủ nhận thành quả của chủ nghĩa Cộng sản thì quả là sai lầm nghiêm trọng… Nếu chúng ta không nhận thức chính xác về vị trí của người dân và xã hội thì chúng ta sẽ phải trả một giá rất đắt, lúc này sai lầm sẽ càng trầm trọng hơn”. Ngày 31/12/1999, Boris Yeltsin, nhân vật “nã đạn vào quá khứ” khi cấm Đảng Cộng sản Liên Xô hoạt động và là nhân vật chính khiến Liên Xô tan rã tuyên bố từ chức, giao quyền Tổng thống vào tay Thủ tướng Vladimir Putin. Từ đó đến nay, vị cựu Trung tá Uỷ ban An ninh Quốc gia (KGB) thời Liên Xô đã được nhân dân Nga tín nhiệm là Thủ tướng Liên bang Nga (1999 – 2000, 2008 – 2012), Tổng thống Liên bang Nga (2000 – 2004, 2004 – 2008, 2012 – 2018, 2018 – 2024).
Vladimir Putin từng bày tỏ “Tôi rất thích và cho đến nay vẫn thích tư tưởng Cộng sản, tư tưởng xã hội chủ nghĩa. Đó là những lý tưởng tốt đẹp”. Bởi vậy, tháng 7/2001, trong buổi họp báo tại Mátxcơva, các nhà báo của tờ “Đoàn Thanh niên Cộng sản” (Komsomol) và báo “Chân lý” đã đề cập tới vấn đề sự đổ vỡ của Nhà nước Liên Xô, có nhà báo đã hỏi: “Ngài đánh giá thế nào về sự đổ vỡ của Liên Xô?”. Và Vladimir Putin đã khẳng định “Ai không tiếc cho sự đổ vỡ của Liên Xô, người đó không có lương tâm”. Tại Đại hội Đảng Cộng sản Nga, tháng 2/2013, Putin đã gửi thư chúc mừng. Trong thư, Putin bày tỏ niềm tin tưởng rằng, Đảng Cộng sản Liên bang Nga sẽ ngày càng phát triển đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Không dừng lại ở đó, Putin còn đã ra sắc lệnh lấy ngày kỷ niệm Cách mạng tháng Mười Nga 7/11/1917 làm ngày Đoàn kết Dân tộc hàng năm. Ngày 2/3/2018, tại Kaliningrad, khi được hỏi nếu có cơ hội, ông muốn thay đổi điều gì trong lịch sử Nga, Vladimir Putin trả lời sẽ tìm cách ngăn Liên Xô tan rã.
Nguyễn Văn Toàn
